Skarbnica tekstów duchowych

Zdobywaj wiedzę o ukrytej w Tobie boskości za pośrednictwem naszych bezpłatnych programów internetowych.

SYMBOLE DUSZY

Esej 2 – Dusza jako drzewo

Dusza jest często postrzegana jako potencjalny pomost między różnorodnością a jednością, między osobowością a Duchem. Ideę tę wspaniale wyraża drzewo, ponieważ z pnia, symbolizującego źródło, wyrasta wiele gałęzi. Zjawisko to możemy również rozpoznać patrząc na schematy drzew, takie jak drzewka – diagramy, czy drzewa genealogiczne.

W starożytnych Indiach nie było szkół misteryjnych. Nauki ezoteryczne nauczyciele przekazywali uczniom ustnie. Wiele tajemnych nauk z tamtego okresu zapisano w Upaniszadach pochodzących z 750 r. p n. e. i lat późniejszych. Jednakże były one przekazywane już dużo wcześniej.

W rozdziale 12 szóstej części Upaniszady Chandoy czytamy o synu, który chce, aby ojciec pouczył go o tajemnicach życia. Zastanawia się, jak z czystej Istoty wyłania się różnorodność imion i form. W związku z tym ojciec prosi syna, aby przyniósł owoc drzewa figowego, otworzył go i powiedział, co widzi. Syn otwiera figę i odpowiada, że nie widzi nic. Wtedy ojciec tłumaczy mu, że egzystencja drzewa figowego zakorzeniona jest w subtelnej, niewidzialnej esencji. Jaźń świata i jego osobista jaźń są również takimi niewidzialnymi esencjami.

Z drzewem związana jest bardzo bogata symbolika; można mu przypisać niezmierzoną ilość znaczeń. Drzewa symbolizują na przykład:

Stałość i moc, ponieważ są w stanie przetrwać w różnorodnych warunkach atmosferycznych: w cieple, zimnie, wilgoci, suszy i burzy.

Rozwój, ponieważ wyrastają z małego nasionka, bezustannie się rozwijają, przerastają ludzi wysokością i żyją dłużej niż ludzie.

Ciągłość życia od nasienia do owoców.

Cykliczność, ponieważ roczny cykl wielu drzew, ma wyraźny związek z porami roku: kwitną wiosną, tworzą liście wiosną i latem, jesienią zrzucają liście i owoce, a zimą odpoczywają.

Inicjacja

Drzewo jest również związane z procesem inicjacji. Budda osiągnął oświecenie po długiej medytacji pod drzewem bodhi. Jezus nauczał swych uczniów w otoczeniu palm. Trzeci wiersz pierwszego Psalmu porównuje pobożnego człowieka do drzewa: „Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą, które wydaje owoc w swoim czasie, a liście jego nie więdną: co uczyni, pomyślnie wypada.” A w siódmym rozdziale Ewangelii Mateusza czytamy, że każde dobre drzewo wydaje dobre owoce, dobre drzewo nie wydaje złych owoców, a złe drzewo nie może wydawać dobrych owoców.

Czym jest inicjacja? Mówiąc ogólnie, przez inicjację rozumie się działanie lub serię następujących po sobie działań, mających na celu włączenie osoby z zewnątrz do określonej grupy lub społeczności. Inicjacja ma często związek z procesem uczenia się, który zaczyna się jakimś rytuałem i kończy rytuałem. Ten ogólny opis dotyczy również misteriów Duszy. Obejmuje on jednak znacznie więcej.

W autentycznych tradycjach duchowych inicjacja oznacza przede wszystkim samowtajemniczenie. Uczeń zdobywa nową wiedzę wewnętrzną i nowe moce, dzięki własnemu zaangażowaniu. Nauczyciel i szkoła misteryjna wspierają ucznia Duszy i dodają mu sił, lecz musi on wykonać samodzielną pracę nad sobą. Jeśli chcemy głębiej zrozumieć, czym jest inicjacja w misteria, możemy zastanowić się nad poniższymi cytatami nauczycieli duchowych XX w. :

Inicjacja to zwycięstwo nad czterema żywiołami: ziemią, wodą, powietrzem i ogniem. W dzisiejszych czasach inicjacja nie odbywa się już w świątyniach, lecz w życiu codziennym. Życie codzienne to przestrzeń, w której spotykamy się z czterema żywiołami i musimy je pokonać. (Omraam Mikhaël Aïvanhov).

Inicjacja jest konsekwencją siły przezwyciężenia iluzji i złudzeń, przesłaniających prawdę i ograniczających świadomość (Alice Bailey).

Inicjacja wiąże się również z przejściem przez ciężkie próby, gdyż są one oznaką rzeczywistego postępu, poczynionego przez ucznia (Hazrat Inayan Khan)

Inicjacja jest stworzeniem Królestwa Bożego w naszym wnętrzu (Wim Leene)

Inicjacja to wielopoziomowe włączenie nowo-narodzonego człowieka do hierarchii poprzez sakramentalne zapieczętowanie w nim sił i mocy pierwotnego człowieka (Jan van Rijckenborgh)

Wiedzy i biegłości, zdobytej w wyniku inicjacji, nie można uzyskać w żaden inny sposób, jak tylko kiedyś w odległej przyszłości, po wielu inkarnacjach, za pomocą zupełnie innych środków i w zupełnie innej formie. (Rudolf Steiner)

Osobę wtajemniczoną w misteria Duszy można również nazwać żywym połączeniem pomiędzy ziemią a niebem. Podjęła się ona bowiem zadania zapuszczania korzeni w dole i rodzenia owoców w górze. (2 Krl 19:30). Ziemia to postrzegany zmysłowo świat, w którym żyjemy i działamy. Pojęcie nieba natomiast odnosi się do królestwa Duszy, czystego świata konkretnych archetypów i światów wyrastających daleko poza nie. W przeciwieństwie do większości ludzi, osoba wtajemniczona nie oddycha już tylko i wyłącznie zanieczyszczoną sferą astralną Ziemi i nie jest przez nią utrzymywana. Zanieczyszczona sfera astralna jest konsekwencją upadku zbuntowanych aniołów, upadku człowieka i tysięcy lat bezbożnego życia ludzkości.

Wstępowanie i zstępowanie

Drzewo stanowi również żywe połączenie pomiędzy ziemią a niebem. Drzewo liściaste jest zakorzenione w ziemi, a jego korona rozciąga się w niebiosach. Drzewo to żywa, oddychająca istota, przez którą woda i składniki odżywcze płyną z ziemi poprzez korzenie, pień i gałęzie aż do korony. Skierowany w dół strumień, niosący z sobą organiczne składniki odżywcze utworzone z dwutlenku węgla, wody i światła słonecznego w procesie fotosyntezy w liściach, płynie z góry poprzez gałęzie, pień, w dół aż do korzeni. W podobny sposób zstępuje wciąż i wstępuje siła światła w odnowionej duszy ludzkiej.

Znaczenie prawidłowej równowagi pomiędzy wstępowaniem i zstępowaniem wyrażone zostało w poniższych wersach klasycznego tekstu „Tabula Smaragdina” (Szmaragdowej Tablicy Hermesa Trismegistosa):

„Wspina się z ziemi i zstępuje z nieba, absorbując siłę rzeczy wyższych i niższych. W ten sposób podtrzymacie chwałę świata, a wszelka ciemność pierzchnie przed wami”.

Powyższy tekst zawiera obietnicę: wszelkie zaciemnienia odstąpią od was. Światło będzie wtedy objawiać się poprzez wstępowanie i zstępowanie. Za fizyczne wstępowanie i zstępowanie uznajemy wdech i wydech. Po części jest to także przyczyna, dla której Duch określany jest jako pneuma lub oddech. Jeśli coś nie oddycha, jest martwe. Każdy żywy człowiek oddycha, lecz to oczywiście nie oznacza, że każdy człowiek oddycha Duchem. Gdy poszukujący natrafia na autentyczną tradycję duchową, otrzymuje wgląd, że żyje w symbolicznych ciemnościach, nie jest oświecony, ponieważ został odcięty od obfitej, niebiańskiej łaski. Innymi słowy, nie jest żywym połączeniem pomiędzy ziemią a niebem.

W pierwszym wierszu 11 rozdziału prorok Izajasz porównuje człowieka do resztek powalonego drzewa, które nazywa pniem Jessego. Jednocześnie rysują się przed nim szerokie perspektywy. Mieszka w nim bowiem boskie nasienie, które umożliwia potężny proces odnowienia, jeśli tylko człowiek zechce poświęcić mu swoją uwagę.

Owoce Ducha

Izajasz pisze o „różdżce”, o odrośli, która się rozwinie i wyda owoce Ducha. Co to za owoce? W piątym rozdziale Listu do Galatów, Paweł nazywa je miłością, radością, pokojem, cierpliwością, życzliwością, dobrocią, wiarą, łagodnością i opanowaniem.

Symboliczne drzewo obecne jest w każdym z nas; jest to drzewo, które w oparciu o rozdział 3 Księgi Rozdziału, możemy nazwać drzewem poznania dobrego i złego. Jest nim centralny układ nerwowy, którego pniem jest rdzeń kręgowy, a koroną mózg. Rdzeń kręgowy zawiera w sobie ognistą siłę świadomości, zwaną ogniem wężowym. W całym tym układzie krążą nieświęte energie.

Jakub Boehme mówi o ogniu, który został rozpalony w Lucyferze, odnosząc się między innymi do Upadku zbuntowanych aniołów i człowieka. Według mitu o Raju, wąż przebywający na drzewie poznania dobrego i złego skusił człowieka do spożywania jego owoców, w wyniku czego człowiek był zmuszony do coraz większego przywiązywania się do materialnej, ziemskiej rzeczywistości i przybrania ciała fizycznego.

Oprócz symbolicznego czarnego węża, który w celu urzeczowienia człowieka doprowadził go do inwolucji, istnieje również biały wąż. Biały wąż zachęca nas do wkroczenia na ścieżkę powrotu do utraconego Raju; ścieżkę ewolucji, której punktem wyjścia jest najniższy punkt w materii, nadir. Te dwa węże oplatające drzewo poznania dobrego i złego widzimy również w symbolu laski Merkurego, zwanej także laską Hermesa lub kaduceuszem.

Laska Merkurego

Oba węże oplatają pień trzy i pół razy. Koronę drzewa zastępują dwa skrzydła, umożliwiające wznoszenie się i opadanie, by stać się posłańcem bogów, żywym połączeniem między niebem a ziemią, niczym grecki bóg Hermes, lub jego rzymski odpowiednik – Merkury. Te dwa węże są symbolem dwóch pasm sympatycznego układu nerwowego, znajdujących się po obu stronach rdzenia kręgowego. Filozofia indyjska opisuje te trzy kanały, określając je mianem Idy, Pingali i Szuszumny. Biblijna przypowieść o wskrzeszeniu Łazarza, opisana w 11 rozdziale Ewangelii Jana opisuje te kanały symbolicznie jako Marię, Martę i Łazarza z Betanii.

Niewielkie kule umieszczone po obu stronach laski symbolizują otwarte czakramy korzenia i korony. W dawnych czasach inicjacja polegała często na podnoszeniu poprzez różnego rodzaju ćwiczenia ognistej energii z czakry korzenia do czakry korony. Ta ścieżka jogi jest niewskazana dla współczesnego człowieka i niesie z sobą wiele zagrożeń, bowiem od dłuższego czasu jest niezgodna z jego rozwojem. Nieharmonijnie działa na nią również zanieczyszczona sfera astralna naszej planety.

Trzy wspomniane powyżej kanały energii pełnią bardzo ważną rolę również w misterium inicjacji transfigurystycznej współczesnych czasów, lecz proces ten przeprowadza się w zupełnie inny, znacznie bezpieczniejszy sposób. W oparciu o kundalini serca powstają zupełnie inne strumienie odnawiającej energii. Kundalini serca jest konsekwencją aktywności iskry ducha i nie wymaga wykonywania żadnych ćwiczeń. Proces ten został dokładnie opisany w programie: „Duchowe Przeżywanie Święta Zesłania Ducha Świętego”.

W lasce Merkurego możemy rozpoznać strukturę niezwykle ważnego i złożonego symbolu, jakim jest pochodzące z Kabały Drzewo Życia. Ta gnostyczna tradycja pojawiła się w judaizmie, a następnie pod wpływem ruchów ezoterycznych, zaczęła być obecna w hermetyzmie i kręgach chrześcijańskich. Dlatego istnieje nie tylko żydowska kabała, lecz także kabała hermetyczna i chrześcijańska.

Słowo „kabała” oznacza dosłownie „tradycję”. Wiele osób kojarzy ją bezpośrednio z mistyką liczb i numerologią, co stanowi jedynie niewielką część tej wiedzy. Tradycja kabalistyczna zwraca głównie uwagę na docieranie do głębszego znaczenia żydowskiej Biblii, którą chrześcijanie nazywają Starym Testamentem. Jest to czymś znacznie głębszym niż aktywność intelektualna. Znaczącą rolę w tradycjach kabalistycznych odgrywają również rytuały, modlitwy i pieśni.

Drzewo Życia

Drzewo Życia składa się z dziesięciu, powiązanych wzajemnie okręgów, zwanych sefirami. To abstrakcyjne wyobrażenie przypomina nieco rzeczywiste drzewo, którego korzenie znajdują się w ziemi, a korona sięga nieba. Według Kabały, symbol ten nie jest dziełem człowieka, lecz podobnie, jak pisma święte został przekazany oświeconym ludziom przez anioły.

Kabalistyczne Drzewo Życia nie należy do świata konkretnych archetypów, lecz do świata archetypów abstrakcyjnych, będącego również siedzibą liczb i figur geometrycznych. Drzewo Życia jest mapą boskiego planu stworzenia i ukazuje, w jaki sposób boskie światło, niczym błyskawica lub płonący miecz, manifestuje się po kolei na wszystkich poziomach istnienia. Każdy, kto rozumie tę mapę, doświadcza stojącej za nią rzeczywistości i świadomie staje się jej częścią, zostanie odnowiony.

Dziesięć sefirot to oddziaływanie sił, emanacji lub właściwości. Drzewo Życia wyraźnie rozróżnia trzy wyższe sefiry: Keter, Chokma i Bina i siedem niższych. Rozróżnienie to określa się jako zasłonę lub otchłań, co oznacza między innymi, że trzy wyższe sefiry nie manifestują się i pozostają duchowe. 22 połączenia pomiędzy sefirami odpowiadają 22 literom alfabetu hebrajskiego, a także 22 arkanom hermetycznego Tarota.10 sefirot i 22 połączenia między nimi tworzą razem 32 ścieżki mądrości, opisane w klasycznej kabalistycznej księdze Sefer Jecira.

Ważną koncepcją stojącą za kabalistycznym Drzewem Życia jest twierdzenie, że stworzenie lub manifestacja ma miejsce, ponieważ niebiańskie światło jest w trakcie swego zstępowania hamowane przez dziesięć stacji transformacyjnych, jakimi są sefiry. Proces ten przypominający błyskawicę zachodzi zarówno w w kosmosie, jak i w człowieku, a jego odzwierciedleniem jest laska Merkurego. Nazwy poszczególnych sefirot pochodzą z języka hebrajskiego.

Są to poczynając od góry: Keter, Chokma, Bina, Chesed, Gebura, Tiferet, Necah, Hod, Jesod i Malkut. Polskie tłumaczenie tych słów również istnieje, lecz jest rzadko używane ze względu na zamieszanie, jakie mogłoby to wywołać, gdyby nie było wiadomo, że nazwy te odnoszą się do sefirot.

Wiele można powiedzieć o jakościach i właściwościach związanych z każdą sefirą. W tym programie ograniczymy się jedynie do stwierdzenia, że sefiry odpowiadają poszczególnym siłom planetarnym. W nowszych książkach dotyczących Drzewa Życia, sefiry wiąże się głównie z planetami.

Ciało, dusza osobowości, Dusza i Dusza Duchowa człowieka mogą być postrzegane jako Drzewo Życia. Dlatego wszystkie wymiary nas samych mają tą samą wewnętrzną strukturę.

Całoroczny cykl

Niniejszy Esej pragniemy zakończyć krótkim zobrazowaniem ścieżki duchowej na przykładzie całorocznego cyklu, jakiemu podlega drzewo owocowe. Gdy rodzi się dziecko, pozostaje ono jeszcze do pewnego stopnia zjednoczone z niebiańskimi sferami i może doświadczać ich piękna. Okoliczności te możemy porównać do początków jesieni. Drzewo owocowe prezentuje się wciąż jeszcze w całej swojej krasie. W miarę postępowania jesieni, drzewo stopniowo gubi swoje liście i z nadejściem zimy staje się zupełnie „nagie”.

W trakcie swojego rozwoju dziecko będzie stopniowo doświadczać coraz mniejszej liczby niebiańskich sfer, aż w końcu liczba ta spadnie praktycznie do zera. Jest to niezbędny warunek wstępny, aby móc zbudować osobowość zdolną do funkcjonowania w tym świecie. Jednakże w sposób niezauważalny, podczas dojrzewania duszy osobowości, odbywają się przygotowania do duchowego przebudzenia. W tajemnicy formują się pąki. W pewnym momencie u dorosłego człowieka może przebudzić się iskra duchowa i będzie on tego całkowicie świadomy.

Ów moment narodzin Duszy przypomina początek wiosny, gdy obecne na drzewie owocowym pąki kwiatów, zaczynają się otwierać. Nowa dusza rodzi się, wzrasta, rośnie w siłę i po długim okresie wzrostu, na początku lata, osiąga szczyt swojego rozwoju. W tym momencie rodzi się Dusza Duchowa i cały proces zorientowany jest na zrodzenie owoców. To właśnie wtedy człowiek wypełnia misję, jaką miał do wykonania na Ziemi.

A cóż możemy z tej perspektywy powiedzieć o sosnach, które są zielone przez cały rok? Ze względu na to, że są zawsze zielone, były od wieków uważane za symbol życia wiecznego. Właśnie dlatego odgrywają tak ważną rolę podczas świąt zimowych (yule), trwających od 21 grudnia przez kolejnych 12 dni.

Zstąpienie wieczności do świata czasu i przestrzeni, które symbolicznie świętujemy w okresie Bożego Narodzenia, w człowieku rodzi się Nowa Dusza. I ta Nowa Dusza będzie w stanie przywdziać nieśmiertelną szatę, którą „Hymn o Perle” określa mianem „wspaniałej szaty”. Z tej perspektywy udekorowaną lampkami choinkę możemy widzieć jako symbol nieśmiertelnej szaty Duszy, która może się w nas rozwinąć, niosąc z sobą światło, życie i radość.